Spis inwentarza jest czynnością niezbędną do uniknięcia odpowiedzialności za długi spadkowe w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Przyjęcie spadku

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami spadkobiorca może:

  • przyjąć spadek wprost (wszystkie aktywa i pasywa),

  • odrzucić

  • przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

W pierwszym przypadku spadkobierca przejmuje po zmarłym nie tylko wszystkie aktywa, ale również długi. Jest to niekorzystna forma dziedziczenia w przypadku, gdy do masy spadkowej wchodzą wyłącznie pasywa.

W drugim przypadku spadkobierca w ogóle rezygnuje z dziedziczenia – zarówno aktywów, jak i pasywów.

Najbezpieczniejsze dla spadkobiercy jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to ograniczenie jego odpowiedzialności długi spadkowe do wysokości majątku, który wchodził w skład spadku. 

W przypadku wyboru takiej formy dziedziczenia konieczne jest przeprowadzenie spisu inwentarza. Wniosek może być złożony w sądzie rejonowym właściwym ze względu ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, który postanowi o sporządzeniu spisu inwentarza przez komornika, bądź bezpośrednio u komornika sądowego.

Wniosek 

W przypadku złożenia wniosku o sporządzenie spisu inwentarza bezpośrednio komornikowi sądowemu należy:
1) złożyć w kancelarii stosowny wniosek
2) do wniosku należy dołączyć dokumenty uprawdopodobniające, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiorcą, albo wykonawcą testamentu (np. odpis aktu zgonu).

Koszt

opłata w wysokości 400,00zł (https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/koszty-komornicze-18712991/art-40).

Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza powinien być złożony komornikowi według właściwości ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

Przebieg postępowania

Celem postępowania jest ustalenie masy biernej i czynnej spadku. W toku prowadzonego postępowania Komornik w oparciu o zapytania do systemu OGNIVO, Elektronicze Księgi Wieczyste, Biuro Informacji Kredytowej i inne określi podstawowe składniki majątku spadkowego. 

Czas trwania postępowania zależy od stopnia komplikacji sprawy. W przypadku jeżeli do masy spadkowej nie wchodzi nieruchomość co do zasady postępowanie trwa około trzech miesięcy. W przypadku, w którym do masy spadku wchodzi nieruchomość należy uwzględnić czas potrzebny biegłemu na sporządzenie operatu szacunkowego nieruchomości. Wnioskodawca musi się również liczyć z koniecznością pokrycia wynagrodzenia biegłego. Koszt pracy biegłego zależy od rodzaju nieruchomości. Warto wskazać, że wnioskodawca może wskazać biegłego, który ma dokonać wyceny nieruchomości. Lista biegłych sądowych jest dostępna na stronie: https://lodz.so.gov.pl/download/26-kwietnia-2022—n.techniczne-internet.pdf.

Po wykonaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza komornik przesyła akta sądowi spadku. W razie ujawnienia przedmiotu należącego do spadku, przedmiotu zapisu windykacyjnego lub długu spadkowego niezamieszczonego w spisie inwentarza –  sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza.